AVALANCHE

  • A hmain
    1. Vur tamna tlang kal dawnah khaw awmdan ngaihven reng thin tur a ni.
  • Vur tawlh a lo awmin.
    1. Vur tawlai/vur tlengna khawl ti hlum/thi la
    2. Vur vurpil theihloh ah awm tum hram rawh, chu chuan dam khawchhuah theihna a ti sang sawt.
    3. Vur tlengna hmanrua leh bungrua dangten hliam an thlen loh nan che nam sawn thuai ang che.
    4. Thing leh lung lian deuh hnuai/phenah bihruk tum la, in vuan/chelh nghet hle ang che.
    5. Bihrukna tur i hmuh hlauh chuan vur tawlh/ min mek hawisan zawngin awm hniam ang che.
    6. Puanin i hmui/hmai tuam la, hei hian thaw chham tur lakah a veng ang che.
    7. I kutphah khawr-in i hmui hmai hup ang che.
    8. Vur min tawlhna tur awm zawn atangin inthiarfihlim vat ang che.
    9. Vur khuh/chim pil loh turin bei fan fan la. I chet theih chuan chhanchhuaktu te pawn an hmu hma thei ngei ang che.
    10. Vur tawlhin a min/hrut thlak palh che chuan i pil mai loh nan tui hleuh angin hleuh ang che.
  • Vur tawlh hnuah
    1. Vur tawlh min a reh veleh inhaichhuah ngei tum vat tur, vur chu a khal thuai thei si a.
    2. Midang i hmuh hnuhnun berna hmun chu tiang, hnim emaw puan emawin chhinchhiah ang che.
    3. Mei zuk emaw nawalh/lighter emaw tihnun loh nise, boruak (oxygen) an hman heh miau avangin.
    4. A awm anih chuan walkie-talkie kawllai te tihnun reng ni thei se.
  • Vur tawlhin a lak/chhilh chu
    1. A lu hailan hmasak tur a ni
    2. A hnar leh ka a vur leh tui awmte hrukfai thuai thuai tur a ni.
    3. A thawmhnaw hnawngte phelh a, a taksa huh te hruk hul thuai bawk tur. Thawmhnaw ro leh lum haktir a, tuam lum tur a ni.
    4. A tul chuan artificial respiration (mul zangthal tir a - awm a vawi 15 nem a - ka a ham sak) pawh tih a ngai ngei ang.
    5. Damdawi lam thiam panpui vat tur a ni.
  • Vur tawlh min maithei hriatna tur thenkhatte
    1. Hmun awih tlan 25-45o vel a awih
    2. Hmun khuar (thirfian pian ang deuh) awm te hi hmun  fimkhurna lai ber tur a ni, a bikin December thla tawp lam leh January thla tawp thlengin.
    3. Hmarlam pangper awihpang te hi thlasik vanglaiin an min duh chawk bawk.
    4. Chhim chhawng awihpang te hi khawlum deuh lai, ni sat lai leh thalah an min fo mai.
    5. Mual mam leh hnim to na hmun te hi lung leh thlai, vur ham khawm thei te awmna hmun aiin an min duh zawk.
    6. Vur sur/tla hlim te hi an tawlh sam bik.
    7. Vur tla bet nghet hma te hi an hlauhawm  nep deuh. Vur tla bet nghet lo leh khawro te hi an tawlh duh phian a.
    8. Vur lo awm sa nghet si lo te hi a nghet sa te aiin an hlauhawm, chuvangin vur tianga hawlh chhin hmasak fo tur.
    9. Boruak vawt hian vur khal tur a ti muangin a tinghet har a, boruak inthlak/lum thut chuan a vur khal lote a titawlh duh viau bawk.

 

BIOLOGICAL EMERGENCIES

  • A HMAIN
    1. TV emaw Radio leh internet-ah te thuthang a awmin Sawrkar thuchhuakte ngaihchan thin tur a ni.
    2. Faina, thianghlimna leh hriselna lam hawiin hma la thin la, i in leh a vel te vawngfai thin ang che.
    3. Zanah thosilen zar thin la, anih loh pawhin rannung hnawhbona hlo hmang thin ang che.
    4. Tuilum chhuanso dah daih in thin la, a theih chuan tih thianghlim leh thlit fim a tha hle.
    5. Thlai leh thei te, ei leh chhum hmain silfai thin ang che.
    6. Ei tur hing leh rim dik lo, thianghlim felfai lo chu ei hauh suh.
    7. Nang leh I chhungte emaw I thenawm te hriselna chungchangah ngaihthatlohna i neih chuan Health Department ah report hreh suh.
    8. Damlohna avangin damdawi lamte rawn hreh lo la, inentir thuai la, I damdawi ei mek te chu la khawl thin ang che.
  • Hrilen laiin.
    1. A hrikai/vei mekte khawih/tawh phakah awm lo la, inthiarfihlim nachang hria ang che.
    2. Mipui puipunna leh awmkhawmna pumpelh ang che.
    3. Invennan hmui-hmai tuam ngei tur a ni.
  • Hrilen hnuah.
    1. Sawrkar thuneitute kaihhruaina siam zawm la, ei tur tha lo, ran thi, thlai tawih leh thildang tha lo senghawinaah a tul angin puibawm ang che.
    2. Invenna leh fimkhurna dan siam zawng zawng te zawm vek tur a ni.

 

CHEMICAL EMERGENCIES

  • MIMAL TIN TIH TUR
  • A HMAIN
    1. Mahni duhthalin damdawi bawlhlo te lo chawhpawlh ve chiam loh tur. Bawlhlo thenkhat inchawhpawlh hian boruak leh thil/tur tha lo a chhuah palh theih avangin.
    2. Bawlhlo te - dahna bur himah vawn uluk a tul hle.
    3. Ei-in chi loh bawlhlo chu a dahna hmun himah dah that thlap bakah a bur/bawm pawn lamah a bawlhlo hming ziah ngei tur a ni.
    4. Bawlhlo mamawh tawh loh chu mumal taka paih tur, paih fimkhur loh chuan ei leh in a la ti bawlhhlawh zui zel thei a ni.
    5. Hmun hlauhawm/him lo laiah meizial zuk emaw nawalh/lighter hman a tha lo hle.
    6. Damdawi bawlhlo hlauhawm siamna hmun hnaivaiah inben bel loh leh chenna in hnai lutukah damdawi bawlhlo hlauhawm siamna hmun din loh nise.
    7. Rikrum thila biakpawh mai tur telephone number pawimawhte hriatchian a chhinchhiah thlap thin tur a ni.
    8. Sawrkar, tlawmngai pawl leh thilsiamna ten himna chungchanga inrawnkhawmna, zir hona leh sawihona an huaihawtah tel ngei thin ang che.
    9. Rikrum thil a lo thlen a hmunhma him leh tawmhulna ruahmansate hrereng la, an panna kalkawng hnaivai leh awlsam pawh hria ang che.
    10. Rikrum a lo thlen thulha chhungkua a tihdan tur ruahmannate pawh nei la.
    11. Rikrum a lo thlen thulh a himna tur leh dam khawchhuahna tur hmanraw mamawhte lo lamkhawm ang che.
  • Harsatna thlen laiin.
    1. Chiai mai lo la. A rang thei ang berin hmun him lam pan vat ang che.
    2. Insaseng laiin puan huhin hmui hmai tuam tur a ni.
    3. I inthirfihlim san theih loh chuan kawngka leh tukverh te nghet takin kharphui vek ang che.
    4. Hmun him i thlen veleh thuneitu (Police, Hospital etc) hrilh vat ang che.
    5. Thuthang leng vak nazawng ring lo la, thudik chiang tak lo chu thehdarh hek suh.
  • A hnuah.
    1. Ei leh in chhin/khuh/tuam that loh ei in in mai lo la.
    2. Hmun him i thlen veleh i thawmhnaw inbel laite thlak thuai la, i kut leh ke te silfai tha ang che.
  • Khawtlangah.
    1. Khawtual mi zawng zawng ten damdawi bawlhlo tha lo avanga harsatna thleng thut thei leh in enkawl dante hriat vek a tha hle.
    2. TV emaw Radio leh internet emaw ah te thuthang a awmin Sawrkar thuthar leh thupuante ngaihven thin tur a ni.
    3. Sorkar thuneitute hnehah thudik tak chin chauh hrilh thin tur a ni.
    4. Thuneitute hnenah hlauhawm a zira himna tur a hmanrua leh hmalak ngaite hrilhfiah a tul fo ang.

COLD WAVE – KHAWVAWT LUTUK LEH THLI VAWT TLEH-AH

  • A HMA-IN
    1. Thlasik khawvawt leh thli vawt tak a hak lum tur ngaihtuah lawk la, neih ang ang hak thuah thin pawh a tha tho.
    2. Harsatna thleng theia mamawh turte dap khawm lawk thin ang che.
  • KHAWVAWT LUTUK LEH THLI VAWT TLEH LAIIN.
    1. Inchhungah a theih ang a tam inkhung/tawmim tur. Hmun vawt leh hnawng lama zin leh tei chhuah loh hram tur.
    2. Thawmhnaw ro hak nise, taksa a lumna awm, a chhuah tam loh nan thawmhnaw huh chu thlak vat thin tur a ni.
    3. Kutzungtangte thawlhna chi kutkawr pangngai ai chuan kutkawr pum bun hian kutzungtang te an in ur lum tlang thei zawk daih tih hriat tur a ni.
    4. Radio, TV leh chanchinbuah te khawchin awmdan an puan ngaihven reng tur a ni.
    5. In tur sa leh lum lam chi in fo tur a ni.
    6. Zu lam chi in hauh loh tur, taksa a lumnate a tih tlakhniam duh thin avangin.
    7. Chhungkua leh thenawm khawvenga kum lam a upa, tar chak lo leh naupang chumchiap te ngaihven a tul hle.
    8. Tui khawlkhawm a, renchem taka hman tur; tui hi tuilakna leh a kawngah te a khal/khang theih avangin.
    9. Khawvawtin mi a hmet khawng tih lanna thenkhat, kut leh ke zungtang, beng hmawr/til leh hnar a chawmawlh, rawng danglam - a dang leh var a awm leh awm loh in thlithlai fo thin tur.
    10. Chutiang ang a lo awm anih chuan nuai leh hmeh vak vak loh tur, a ti zualkai theih avangin.
    11. Chutiang hmun chu tuilum (tui so ni lovin) a chiah/tih huh tur. (Tui sat zawng pawh kut /taksa peng danga khawih/tawh nuam tawk vel a lum nise).
    12. Mi an khurh hlawk hlawkin ngaihven vat tur. Taksa in lumna a nei tlem tawh hle a ni tih a lan tir avangin, inchhung lum panpui vat nachang hriat tur a ni.
  • Pangti lum nei tawh hauh lo enkawl dan.
    1. Hmun lum lamah sawn vat a, thawmhnaw huh/hnawng phelh a, thawmhmaw lum hak belh tir vat tur a ni.
    2. A taksa tilum turin kawr tellova kuah/pawm/nghen lum emaw thawmhnaw lum leh ro hak thuah tir teuh bakah rizai leh blanket/puan luma tuam tur a ni.
    3. Intur lum, taksa vawhna ti lum thei tur chi intir tur a ni.
    4. A dinhmun a tlakhniam zel chuan damdawi thiamte panpui vat tur a ni.

 

CYCLONE –THLIPUI

  • MIMAL TIH THEIH TE
  • THLI TLEH HMAIN
    1. Thuthang lengvak satliah awih mai lo la. Chiai-in phili chung bawk hek suh.
    2. I mobile phone battery kha ren viau la, sms hmang tangkai ang che.
    3. Radio, TV leh chanchinbuah te khawchin awmdan an puan ngaihven reng tur a ni.
    4. Chhungkaw lehkha pawimawh leh neih thil hlu dang te chu tui huh tlang theih lohah dah tha ang che.
    5. Inchhungah tawmim la, bungraw tlu leh tla mai thei te kilh nghet vat ang che.
    6. Rikrum a han inthiarfihlim pui mai theih turin himna leh dam khawchhuah atana thil tangkai turte siam ang che.
    7. I in leh lo vel enfiah fo la, in leh lo a thawmthat ngaite siam tha vat thin la, zum leh hriam te chingfel thuai thin ang che.
    8. Thlipui a tleh palh pawh a i ranvulh te himna tur leh an insaseng ve na tur thil te pawh ngaihtuah sak la, a tul chuan an phuarna emaw an huang te pawh phelh/hawn a ngai maithei ania.
    9. Thlipui, ruahpui vanawn, tuilian nasa a lo thawh palha tawm/tlan khawmna tur hmun sang lai leh him awmna hrechiang la, an panna kalkawng hnaivai ber turte hrelawk ang che.
    10. Karkhat tla tal ei leh in tur, chhe mai lo tur khawl ang che.
    11. Khawtlang leh chhungkua ang pawhin rikrum a lo thlen a chet lak vel dan tur tihchhinna huaihawt thin ula.
    12. In leh lo bulhnai a thingzar ro, lian leh sang, pawi thlen palh thei chu thuneitute remtihnain thlak/thawlh ni se.
    13. Kawngkhar leh tukverh te chu tha tak leh nghet taka kalh theih an ni tur a ni.
    14. Sawrkar thuneitute thupek leh kaihhruai ang zelin hmun him lama insaseng tur a ni.
  • THLITLEH LAIIN.
  • Inchhunga awmlaiin.
    1. Electric hmanrua, Gas leh tui lakna te tih tawp rih tur a ni.
    2. Kawngkhar leh tukverh te khar/kalh ngheh hle tur a ni.
    3. I in chu a him tawk lo nia i hriat chuan thlipui tleh nasat hmain chhuahsan la, hmun him zawk pan vat tur a ni.
    4. Radio/TV/Chanchinbu a sawrkar thupuan ngaichang la, sawrkar thuneitute thupuanah innghah tur a ni.
    5. Tui chhuanso dahvawh leh tihthianghlim chauh in thin ang che.
    6. I awmna in chu thliin a ti chhe mek nia i hriat a, I insaseng san thei lo anih chuan rizai/blanket/puanin in khuh tlat la, anih loh pawhin dawhkan/thutthleng/khum hnuaiah emaw tawm la, thil sakhat nghet tak vuan/cheh tlat ang che.
  • Pawna awmlaiin.
    1. In chhe tawhah lut lo hram la.
    2. Hmun him, tawm hulna tur bel vat thin ang che.
    3. Thingbuk hnuai emaw electric ban bulah emaw awm hauh suh la.
    4. Thli tleh dan hmang hrechiang la, reilote thli a han/reh deuh khan thli a bang/reh fel ta emaw ti mai lo la, a hnu reiloteah a hma aia na mahin a lo la thawk thei cheu ani tih hre tel ang che. Thli a reh tak tak ta tih thupuan ngaichang ang che.
  • THLITLEH HNUAH.
    1. Tui chhuanso dahvawh leh tihthianghlim chauh in thin ang che.
    2. Thuneituten ‘Pawnah a chhuah ngam ta’ an tih hnuah chauh chhuah tur a ni a, tawmhimna hmuna I awm anih pawhin chhuahphal hnuah chauh chhuak ang che.
    3. Vahvelnaah electric hrui tlahnawk leh ban tlu te leh zum leh hriam dang lakah fimkhur viau ang che.
    4. In chhe tawhah pawng luh ve ngawt loh tur.
    5. Electric hrui leh bungraw chhiate hman nawn talh tum loh tur, a khawih thiamte siamtir hmasak tur a ni ngai.

 

SANGHA MANTUTE HRIATTUR THENKHAT.

  1. Thuthang lengvak satliah awih mai lo la. Chiai-in phili chung bawk hek suh.
  2. I mobile phone battery kha ren viau la, sms hmang tangkai ang che.
  3. Harsatna tawh thulha biakpawh turte telephone number chhinchhiah a, him tak a vawn tur a ni.
  4. Radio, TV leh chanchinbuah te khawchin awmdan an puan ngaihchan reng tur a ni.
  5. Lawng leh pumte chu hmun him laiah nghet tawk taka thlun thin tur.
  6. Tuiah lo va inkar chhuah thawt thawt loh tur.

 

DROUGHT –KHAWKHENG

  • TIH TUR TE.
    1. Radio, TV leh chanchinbuah te khawchin awmdan, inralrindan tur leh kaihhruaina an puante ngaihchan reng tur a ni.
    2. Ruahtui tla lo khawlkhawm a tha em em thin.
    3. Ruahtui tlak tak tak hmain tuikhur te hai fai a, tuihna te enkawl uluk a tha.
    4. Khawkheng dawl zo chi leh tui mamawh tlem chi thlai ching uar la.
    5. Lei-hnawnna vawng thei tur chi hlo leh hnim te pawh zuah a tha ang.
    6. Leihnuai tui hman tangkai a nih theih nan hma lak nise.
    7. Tuilakna kawng leh tui awm ang ang hman daihzai thiam a tul, thlai te pawh tlai lamah chauh tui pek tur a ni.
    8. Harsatna lo thleng zualkai thei laka hmalak zel dan tur duan lawk a tha hle bawk.
    9. Tui humhalhna lama hmalakna ah phur leh thatho taka tel thin tur a ni.
    10. Inchhung khawsak relnaa tui hman tawh hnute kha thlai tui pek atana hman nawn nachang hriat a tha hle.
    11. Tui renchemna turin inbual leh insil laiin tui herh haw huau huau lovin tui suahna tui no hman thin tur a ni.
    12. Chhuat tihfai dawn pawhin leih huh zuih lem lova, puan huh hnawnga nawh mai nachang hriat tur a ni.
    13. Inthiarna ah pawh fai tho si-tui hmang tlem tura siam theih a ni.
    14. Tuizem leh tuikawng te pawh an hnam leh hnam loh enfiah fo tur a ni.
    15. Tui hman hnu hman nawn leh thin dan thiam tur a ni.
    16. Tui renchem hi tihdan/nunphung nghet a neih a ngai a. Mahni a tuichhunchhuah, tuilak leh tuikhur bik kan nei anih pawhin thuneituten tui ren tur leh khawlkhawm tur a thurawn an siam te zawm a tha hle (Khawkheng ah chuan lei hnuai tui zawng zawng pawh a kiam thin avangin)
  • TIH LOH TUR TE.
    1. Tui ren lova hman huau huau loh tur.
    2. Ramngaw ti chereu in thing leh mau kit/sam mai mai lo la.
    3. Ruahtui dawn khawlna hmanruate tichingpen lo la.
    4. Tuikhur tlanlai leh vantlang tuizem ilo te ti bawrhbang hauh suh ang che.
    5. Tui mamawh tam chi thlai ching lo mai la, zing karah thlai tui pe lo ang che.
    6. Inbual, insuk, insil, ha nawh, inziahfai leh bungbel sil laiin tui herh haw tur tur lem suh ang che

LIRNGHING

MIMAL TIH THEIHTE.

Lirnghin hmain

  • I in leh lo chu Lirnghing na tak pawh dawl zo tur anih theih nan i sak dawnin Structural Engineer rawn ngei ang che.
  • Lirnghing zone engahnge in awm tih hre ran chungin in leh lo din ang che.
  • I in leh lo sak phung leh ruahmanna lemziah te vawngtha reng ang che.
  • Bang leh ceiling-ah te khi hlek awmte siamtha thuai thuai thin la.
  • Bangah chhuarte kilh bet la, bungraw rit leh lian apiang a hnuai lamah rem thin la. Kawlphetha leh ei rawngbawlna LPG bur te ti nghet hle ang che.
  • Rikrum a lo thlen a mamawh zualpui, himna leh dam khawchhuahna tur a tangkai turte inthiarfihlim pui theih mai tur a dahsa nei ang che.
  • Rikrum a lo thlen palha chhungkua inhmuhkhawm a, inbiakpawh dan tur leh inthiarfihlim dan tur ruahman la.
  • Lirnghing lo thlen a tihdan tur, Dawhkan/Thutthleng hnuaia kun a, Dawhkan/ Thutthleng ke vawn tlat te hi zirthiam ngei tur.
  • In leh lo din dawnin tuilian chim thin hmun leh leimin duhna hmun leh lei chhunkhah naran te pumpelh ang che.
  • Nang leh i chhungten Lirnghin a i chan theih te leh lo hmachhawn dan tur sawi ho thin ang che u.

 

  • Lirnghin laiin
  • Chiai lo la, phili chung lo la, in chhunga i awmlai anih chuan awm law law la, pawn a i awm lai anih pawhin awm law law mai rawh.
  • Nawalh te, bati leh kang alh thei te hmang lo la. Gas put leh kangmei dang lakah fimkhur rawh.
  • Lirthei a i chuan laia a nghin chuan ding la, lirnghing a tawp hma chu chhuk kher suh.ART6
  • Dawhkan hnuaiah kun hniam thuai la. I kut khing khatin i lu veng la, lehlamin i tawmna dawhkan ke chu lirnghing tawp thlengin chelh ang che.
  • Darthlalang leh tukverh bul atangin inthiarfihlim la. Lirnghing tawp hma chu in chhuahsan tum duh  suh.
  • Lirnghing a tawp chuan i duh leh chhuak la mahse lift hmang hauh suh.
  • Pawnah chuan in ding sang deuh te, thingkung lian te, electric ban hnaihah awm lo la.
  • Lirthei i khalh chuan hmun fal zau laiah ding la, a chhungah awm reng rawh. Lei pumpelh tum ang che.
  • In tha tak, him tak chhunga i awm chuan chhuah phet tum duh suh.
  • In sir kilah emaw tawm thuai la, darthlang, tukverh leh bang chhe mai thei hlatin dawhkan lian khawng tha tak emaw khum hnuaiah emaw tawm vat ang che.
  • Kawngka emaw chhuahna bul hnai emaw a i awm chuan a rem veleh i chhuak dawn nia.
  • In hlui leh tha tawk tawh lo a i awm chuan rang tak leh him takin insaseng ang che.

 

Lirnghing hnuah

  • In chim chhe tawhah luh phet tum suh.
  • In chim kara i tan palh hlauh chuan

— Nawalh/lighter tih nun tum lo la.

— Puan themin i ka tuam ang che.

— Bang emaw thil rithei khawng/vaw ri ang che.

— Hamrik i neih chuan ham ri rawh.

— Au vak tum lo la, i tha leh hrui i khawl zawk dawn nia.

  • Chhuah nan kailawn hmang la, lift emaw elevator ni lovin.
  • Fimkhur takin che vel la, hmun nghet lo leh chim/tla/tlu maithei te enchiang la. Hliam an awm em tih chian ang che.
  • Lir hnukhawi a lo thleng thuai maithei, abikin lirnghing na/lianah a zualkai tih hria ang che.
  • Luikam atangin insaseng la. Lirnghing avanga tuifawn sang hian lirnghing hnuah vaukam a hrut chiam thei a ni.
  • Thuthang dik lo leh belhchian dawl lo chu vawrh darh lo la, ring lo bawk ang che.
  • I chenna i chhuansan dawnin i kalna tur hmun midang hrilh thin ang che.
  • Chhanchhuaktu leh tanpuitute an veivah duh thin avangin tul mang lovah lo teihawi hnawk thin lo la.
  • Lei leh kalkawng chhawngte hi an chhiat palh theih avangin zawh rih loh hram a tha.

DISASTER SURVIVAL GUIDE 39

KHAWTLANGAH

  • Dawhkan hnuaia kun hniam - kut khingkhata mahni lu ven – kut lehlam a tawmna dawhkan ke dawm tih hi tih chhin fo tur a ni.
  • Inchil buai lova kalphung mumal tak a in saseng hi tih chhin fo ni bawk se.
  • In chhuahna kawngka leh hlet awmna te tarlan nise, in chhawng sang deuhah te phei chuan kangthelhna hmanruate – an hmantlak ngei em tih endik fo te a tul hle.

 

 

FIRE - KANGMEI

  • INPUAHCHAH LAWKNA LAM
    1. Chenna in leh hnathawhna hmuna hman turin chhiatna lo thleng palh thulh a chetlak dan tur ruahman a, en chhin a tul hle.
    2. Kangmei a chhuah palh a lo hmachhawn dan tur leh thawmhnaw a kan palh a awmdan tur (thiltih lai dah/tawp a - chhuata tluk/mut tawp a – lum/leh tawp tawp) tihchhin fo a tha.
    3. Chengho leh hnathawk ho zawng zawngten rikrum a lo thlen a tih tur leh hliam tuar enkawl dan tur an zir ve fo thin tur a ni.
    4. Kangmei a chhuah a ralkhel dar ang chi hi inah leh hnathawhna hmunah a awm tur a ni a, a chhiat a that endik fo bawk tur a ni
    5. Chenna leh hnathawhna hmun chu meizuk lohna hmun ni se, a tul ngang anih chuan meizuk phalna hmun bik siam mai nise.
    6. In atanga tlanchhuahna kawngka leh hlet awmte hriatchian tlan a tha hle.
    7. Heng inthiarfihlimna tur kawngka leh hlet te leh an panna kalkawng te hi thildangin a ti hnawk nuaih tur a ni lo, chu chu enfiah fo a tha hle.
    8. Chenna in leh Officeah tlanchhuahna tur khawp hmun awl a awmin kawng zau tawk in a pawh tha tawk tur a ni a, rikrum thilah lirthei pawh a kal thei tur a ni.
    9. Tlanchhuahna kawngka leh hlet te chu chiang leh langsar tak a tarlan tur, kangthelhna hmanrua te pawh an hmantlak ngei tur a ni.
    10. Chenna in leh Office-ah hliamtuar enkawl maina tur First Aid kit a awm ngei tur a ni.
    11. Kangmei chhuak chu ngaihthah hlek lova tihmih vat zel tur a ni.
    12. Chenna in leh Office-ah chanchinbu hlui leh lehkha hman hluite leh kangthei thil dang te chhawp teuh loh tur a ni.
    13. Bawlhhlawh, hnimhnah leh thlai ro te hal mai mai loh tur. Mumal takin thuneitute kaihhruaina zawmin tih riral zawk tur a ni.
    14. In chhungah kangthei thil tuiril leh thing leh mau chhekkhawl teuh suh.
    15. Naupang ban phakah naw-alh, lighter leh bati dat thin lo la.
    16. Meichhemna leh thuk bulhnaiah Lehkha, thawmhnaw leh kangthei thil tuiril lam te dah ngai suh.
    17. Rawngbawl zawh leh mut dawnin LPG/Gas kha a burah ngei herh tawp thin rawh.
    18. Meizuk bung leh naw-alh te bawlhlhawh bawmah paih lut ngawt suh.
    19. Thing leh kang ve mai thei chungah khawnvaturi, bati, agarbatti te hung thin lo la.
    20. Ei rawngbawl laiin kangmeiin a man palh theih mai tur chi leh thawmhnaw thawl, uai, phe leh leng duai duai chi ha lo ang che.
    21. Thil alh mek chunglam a mi i ban/lak dawnin fimkhur thin ang che.
    22. I chenna in mamawh tawk  Electric ngai zat tur chhut diam la, a dang pawh belh chawp teuh ngai lo turin siamtir ang che. Hei hian pawh pen belh teuh thin avanga  Electric hrui leh ilo sa avanga kangmei chhuak a ti tlem thei ang.
    23. Electric hmanraw hrang hrang ah a tha thei ang ber hmang la, Electric kalsual avanga kangmei chhuak a tlem ngei ang a, earth line pawh dik takin zam ang che.
    24. Electric inzawmna hrang hrang nghet lo, thawl leh a mawm loh endik fo thin tur. Chhuatphah hnuai leh khawii hmun emaw a Electric hrui zam hnawk nuaih te hi a tha lo viau a ni.
    25. Electric hman loh te chu tih mih thuai a, Plug a invuah hruite pawh hman loh lai chuan phawi ngei tur a ni.
    26. Hun rei tawk tak In chhuahsan dawn chuan a zavaia tihmihna main switch-ah a off a him viau.
    27. Chenna bulhnaivai lutuk ah Electric khawl pui lian bun loh hram nise.

 

  • Kangmei a chhuah palhin.
    1. Kangthelh pawl leh kang chhuahna bul a mi te hrilh vat tur a ni.
    2. Chiai lo la, zam hek suh.
    3. Electric bungrua inzawm te phawi vek la.
    4. Hmanrau awm ang angin thelh mih tum ve ang che.
    5. Kawngka leh thil dang inhawng mek te khar la, kawngkhar kar leh hnuai atanga meikhu lo lut tur chu inhrukpuan huhin hnawh phui la. Boruak tha lo i hip luh teuh loh nan puan huhin i hmui hmai tuam ang che.
    6. Kangmei chu i thelhmih theih dawn loh chuan insaseng mai la.
    7. I chhuahsan tawh chuan i thilneih hlu la turin in chhungah lut leh tawh rih suh.
    8. I lo kang ve deuh palh anih chuan a sa ti reh turin tuivawt leih char char ang che.

 

  • Kangmei ah i tangkhang palh anih chuan.
    1. Meikhu a lo luh teuh palh chuan chhuatah bawk hniam ang che.
    2. Kawngka i hawn dawn chuan i kut hnunglamin kawngka leh a herhna te kha an sat leh sat loh hriatnan tawk hmasa zeuh la, an sat viau chuan hawng lo mai rawh.
    3. Kawngka atangin i in saseng thei lo anih chuan tukverh atangin chhuah tum la. Tukverh pawh a lo sang viaua zuan thlak a rem loh chuan miin i awmna an hriat thuai theih nan puan emaw vai phe vak vak ang che. I au ri an hre thei kher lo maithei.
    4. I awmna i chhuahsan thei hlauh anih chuan hniam teah bawkvak la, i pindan chhuahsan kawngka kha khar zel ang che, hei hian kangmei chhuak  zual zel tur a ti muang thei ang.
    5. Kangmeiin i thawmhnaw a mankai palh anih chuan tlan lovin chhuatah lum nghal tawp tawp mai tur, tlan chuan a kang nasa ting mai dawn si a.

 

  • Kangmei chhuak tih thawm I hriat chuan.
    1. I awm mekna atan a hlauhawm phak chuan chhuahna hnaivai ber atangin inthiarfihlim ang che.
    2. I chhuahsan tak pindan leh in kawngkhar leh tukverh te kharphui la.
    3. Lift leh kailawn che thei (escalator)-te hmang lovin kailawn pangngai zawh la.
    4. Kangthelh pawl an lo thlen chuan a tul angin an chetvelna dal lo tur siin lo puibawm ang che.
    5. Kangthelhna lirthei ten rang leh hnai taka kangmei an phuh theih nan kawng lo sial la.
    6. Kangthelhna hmanrua te leh an tuizem bul hnaiah lirthei lo dah hnawk lo la.
    7. Kangthelh tute kha in veng/khua a tui awmna - tuizem, tuikhur leh dil hnaivai lo kawhhmuh vat thin ang che.

 

FLOOD - TUILIAN

  • Tuilen tak tak hmain.
    1. Thuthang leng vak nazawng ring lo la, chiai mai lo la, phili chung hek suh.
    2. I mobile phone battery kha ren viau la, tul bik thil a inbiak a tul hun atan khek la, sms hmang tangkai ang che.
    3. Radio, TV leh chanchinbuah te khawchin awmdan, inralrindan tur leh kaihhruaina an puante ngaihchan reng tur a ni.
    4. I ranvulh te himna tur leh an in saseng ve na tur thil te pawh ngaihtuah sak la, a tul chuan an phuarna emaw an huang te pawh phelh/hawn a ngai maithei ania.
    5. Rikrum a han inthiarfihlim pui maitheih turin himna leh dam khawchhuah atana thil tul tangkai turte siam ang che.
    6. Chung zingah chuan chhungkaw lehkha pawimawh leh neih thil hlu dang te chu tui huh tlang theih loh ah dah tha tel ang che.
    7. Rikrum a thlen palha tawm/tlan khawmna tur hmun sang lai leh In him awmna hrechiang la, an panna kalkawng hnaivai ber turte hrelawk ang che.
    8. Sawrkar thuneitute thupek leh kaihhruai ang zelin hmun him lama insaseng thin tur a ni.
    9. Karkhat tla tal ei leh in tur, chhe mai lo tur khawlkhawm ngei ngei ang che.
    10. Tuihawk luankawr leh kawrte leh kawr lian deuh te chu tui lo lian nasa thut leh Sabereka khuangkaih thlen palh theihna a ni thei tih hria ang che.
  • Tuilen laiin.
    1. Tuilian mek chu dai lo hram la, i dai a ngai ngang anih pawhin pheikhawk tha tawk nen dai ang che.
    2. Tuichhe paihna, tui hawkluankawr, tuidawn zawn ah te fimkhur a ngai.
    3. Electric ban leh a hrui tla/tlu emaw te an awm theih avangin fimkhur a tul hle.
    4. Kawng pawp leh khuar, mihring tlak leh tluk hlauhawm lai a awm chuan mi dangte an fimkhur theih nan chhinchhiahna langsar tak siam ang che.
    5. Lirthei hmang pawhin tuilianah kal phet tum hauh suh. Feet hnih a thuk tuilian luang hian lirthei lian tak pawh a len thei ania.
    6. Ei tur siam tharlam leh chhum kher ngai lo chi ei tam la, i ei turte tho in a bawm loh nan khuh/chhin ang che.
    7. Tui chhuanso dahvawh leh tihthianghlim chauh in thin ang che.
    8. I in leh a vel a thianghlim theih nan rannung hlo hmangin kap/phuh ang che.
  • Tuilen hnuah.
    1. Tuilen laiin tui leh a bul hnaiah naupang infiam tir loh tur.
    2. Electric bungrua chhia chu hman chhin loh tur, siamthat tir phawt zawk tur a ni.
    3. Thuneituten a tulna avanga  electric off tur leh hman loh tur  an tih chuan thuawih ngei tur a ni.
    4. Electric bungrua chhia, ban tlu leh hrui chat, zum leh hriam, bawlhhlawh tling khawm te lakah fimkhur tur a ni.
    5. Tuilian chim hnan ei tur reng reng ei hauh loh tur.
    6. Sikserh leh a dangte lak a him nan thosilen hman tur a ni.
    7. Tuilianah hian rul te an vah chhuah fo avangin fimkhur a ngai hle.
    8. Tuilian hrut chhiat hnu inthiarna leh tuihawk luankawr leh tuilakna te hman mai loh tur a ni.
    9. Tui tlan lai chu a thianghlim tawk a ni tia thuneituten an sawi hma chu la hman rih loh hram tur a ni.
  • Tuilian vanga inthiarfihlim a ngaih chuan.
    1. Inchhungah ah pawh a sang thei angberin khumah emaw dawhkan ah emaw tal i thawmhnaw leh bungbel te dah ang che.
    2. Inthiarna awng zawnah leifun dah la, In chhunga tui luhna leh paihna zawng zawng hnawh phui ang che.
    3. Electric leh Gas te tihlum tha vek la.
    4. Hmun him, sang lai tuilian chim phak lovah kal thuai ang che.
    5. Tui a i kal anih pawhin fimkhur hle la; inches 6(ruk) lek a thuk tui luang ringawt pawh hian mi a len thlu thei tih hria la, i che vel pui turin a tul dan azirin tiangte hawl ang che
    6. A him tawk e tia thuneituten an puan hunah chauh let ang che
    7. Rikrum a thlen pawhin chhungkuaa inbiakpawh dan tur ruahmanna nei ang che.
    8. Tuilian chim huh tawh chu ei leh in, hman hmain tithianghlim vek ang che.